Η ψυχοθεραπεία τουλάχιστον σαν λέξη είναι γνωστή πια στο ευρύ κοινό.
Πολλοί είναι πια και οι άνθρωποι που παραδέχονται ότι χρειάζονται την συνδρομή της ψυχοθεραπείας για να βελτιώσουν τη ζωή τους, λιγότεροι βέβαια αυτοί που δέχονται τελικά να μπουν στην διαδικασία της ψυχοθεραπείας.Όπως και να ‘χει υπάρχει μια πιο φιλική ματιά των ανθρώπων σ ’αυτό που λέγεται ψυχοθεραπεία.Σύμφωνα με τους νόμους της αγοράς όπου εμφανίζεται αυξημένη ζήτηση, αυξάνει και η προσφορά. Έτσι και οι ειδικοί που παρέχουν υπηρεσίες ψυχοθεραπείας αυξάνονται και πληθύνονται. Αυτή η αύξηση των ειδικών στα πλαίσια της ελεύθερης αγοράς δημιουργεί διάφορα ζητήματα, μερικά εκ των οποίων έχουν εξελιχθεί σε σοβαρά προβλήματα του χώρου.
Το πρώτο βεβαίως είναι η επαρκής και αξιόπιστη εκπαίδευση των εν λόγω ειδικών ανεξαρτήτως κατεύθυνσης και μεθόδου. Αυτό το τεράστια ζήτημα είναι μια μεγάλη ομπρέλα που από κάτω περιέχει μια σειρά από προβλήματα.
Ένα από αυτά θα ήθελα να αναλύσω σήμερα.
Καθώς η ελεύθερη αγορά δεν ασχολείται ολωσδιόλου με την ουσιαστική επάρκεια των επαγγελματιών, παρατηρείται συχνά το φαινόμενο «ότι δηλώσεις είσαι», φαινόμενο που στον χώρο της ψυχοθεραπείας δυστυχώς παρατηρείται συχνά φέροντας μαζί του πολλά αρνητικά αποτελέσματα.
Η ανύπαρκτη ή ελλιπής εκπαίδευση λοιπόν, κάνει τους παρέχοντες υπηρεσίες ψυχοθεραπείας, είτε να αγνοούν παντελώς την δεοντολογία του επαγγέλματος είτε να πιστεύουν ότι μπορούν να την παραβιάζουν σύμφωνα με το τι τους βολεύει.
Μια τέτοια παραβίαση πιστεύω ότι είναι και η συνεδρίες που διαφημίζονται και παρέχονται μέσω skype ή άλλων ανάλογων μέσων.
Δεν μιλάω βεβαίως για κάποιες συνεδρίες που μπορεί να κάνει ο ψυχοθεραπευτής εμβόλιμα με κάποιον θεραπευόμενο του ( αν για παράδειγμα κάποιος δουλεύει χρόνια με έναν θεραπευτή και χρειαστεί να λείψει για μερικούς μήνες), αλλά για περιστατικά που ξεκινούν την ψυχοθεραπεία τους μέσω υπολογιστή.
Η ψυχοθεραπεία βασίζεται στην συνάντηση του θεραπευτή με τον θεραπευόμενο. Η συνάντηση αυτή είναι μια κατάσταση ψυχοσωματική, που απαιτεί την φυσική παρουσία και των δύο.
Η επιρροή που ασκεί η φυσική παρουσία του θεραπευτή είναι καταλυτική και απαραίτητη.
Επίσης σ ’αυτήν την συνάντηση και στην πορεία της ψυχοθεραπείας η σιωπή και η άσκηση σ ‘αυτήν είναι τεράστιο κομμάτι της ψυχοθεραπείας που πάλι δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς την φυσική παρουσία.
Η ψυχοθεραπεία βασίζεται και δουλεύει τόσο με τα λεκτικά όσο και με τα μη λεκτικά σήματα, τα οποία δεν μπορούν να υπάρχουν αν δεν υπάρχει η φυσική παρουσία των προσώπων.
Η ψυχοθεραπεία ξεκινάει για τον θεραπευόμενο σε πολλά επίπεδα, κυρίως υποσυνείδητα στην αρχή, από την στιγμή που ετοιμάζεται για να πάει στην συνεδρία, πράγμα που δεν υπάρχει σε συνεδρίες εξ αποστάσεως. Το αντίθετο μάλιστα, ο θεραπευόμενος καλύπτει δυσκολίες που ενδεχομένως έχει να συνειδητοποιήσει και να λύσει αργότερα, με το να κάθεται απλώς μπροστά από την οθόνη του υπολογιστή του.
Πολλές φορές το πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύσσεται μια ψυχοπαθολογία στον σύγχρονο κόσμο είναι η απομόνωση και η «ασφάλεια» της οθόνης. Μια ψυχοθεραπεία έχει καθήκον να προκαλέσει την αλλαγή αυτού του μοντέλου και όχι να λειτουργεί μέσα σ ‘αυτόν τον τρόπο.
Οι άνθρωποι στην αρχή της ψυχοθεραπείας φορούν τις μάσκες τους, έχουν μάθει να κρύβονται κατά κάποιο τρόπο. Συνειδητά ή όχι. Δεν έχει τόση σημασία αυτό. Σημασία έχει ότι η ασφαλής απόσταση της οθόνης δεν μπορεί να προκαλέσει κανένα ρήγμα σ ‘αυτό το σύστημα τους, ώστε να το αλλάξουν.
Η ψυχοθεραπεία είναι μια πρόταση βαθιάς αλλαγής και οι αλλαγές αυτές δεν γίνονται χωρίς μια συνεχή ψυχοσωματική αλληλεπίδραση ανάμεσα στον θεραπευτή και τον θεραπευόμενο.
Ξέρω καλά ότι και οι ψυχοθεραπευτές είναι άνθρωποι που προσπαθούν να επιβιώσουν μέσα στην σημερινή οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα. Αυτό όμως δεν τους δίνει, δεν μας δίνει το δικαίωμα, να παραβλέπουμε την βασική δεοντολογία του επαγγέλματος κατά πως βολεύει τον καθένα.
Σεβαστιάνα Κουτρουμπάνου
Ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια
Κρανιοθεραπεύτρια
Εκπαιδεύτρια σωματικής ψυχοθεραπείας
Μη κατευθυντικής προσέγγισης.
